Yazar: Dr., Siyaset Bilimci | ahmetaydin7@gmail.com
Liberal Düşünce Dergisi, Yıl: 28, Sayı:112, Güz 2023, ss. 33-58.

Öz
Bu çalışmanın amacı, Türkiye’nin tek parti dönemindeki siyasi devletçilik anlayışı ve insan hakları sorunu arasındaki ilişkiyi incelemektir. İnsan hakları anlayışı, insanlar arasındaki dil, din, kültür, ırk gibi farklar dikkate alınmaksızın bireysel hak ve özgürlüklerin tesis edilmesi gerektiğini savunur. Siyasi devletçilik ise resmi ideolojik uygulamalara alan açan ve meşruiyet kazandırmaya çalışan bir anlayıştır. Siyasi devletçilik, devlet merkezli yaklaşımıyla bireyi resmi ideolojinin sınırlarına hapsederek toplumda devletçi bir zihniyet inşa ederken, insan hakları anlayışı birey merkezli hareket eder ve devlete sınırlarını hatırlatır. Çalışmada, nitel araştırma yöntemleri kullanılarak doküman analizi ve örnek olay incelemesi yapılmıştır. Çalışma sonucunda, devletçi yaklaşımın tek parti döneminde Batılılaşma üzerinden inşa edilen resmi ideolojiden beslendiği savunulmuş ve bu dönemdeki siyasi devletçiliğin sebep olduğu insan hakları sorununa dikkat çekilmiştir.

Anahtar Kelimeler: İnsan Hakları, Siyasi Devletçilik, Tek Parti Dönemi, Resmi İdeoloji.

Human Rights and Political Statism: An Evaluation on the Single -Party Period
Abstract

The aim of this study is to analyze the relationship between the understanding of political statism and the human rights issue in Turkey’s single-party period. The understanding of human rights argues that individual rights and freedoms should be established, regardless of differences such as language, religion, culture and race among people. Political statism is an understanding that opens up to official ideological practices and tries to gain legitimacy. While political statism builds a
statist mentality in society by imprisoning the individual to the boundaries of official ideology with its state -centered approach, the understanding of human rights acts individual centered and reminds the state its borders. In the study, document
analysis and case study analysis were conducted using qualitative research methods. At the end of the study, it was argued that the statist approach was fed from the official ideology built through Westernization during the single -party period and
the problem of human rights caused by political statism in this period was drawn.

Keywords: Human Rights, Political Statism, Single -Party Period, Official Ideology.