Yazar: Dr. Öğr. Üyesi | Kırklareli Üniversitesi, SBMY, Finans-Bankacılık ve Sigortacılık Bölümü
Liberal Düşünce Dergisi, Yıl: 28, Sayı:110, Bahar 2023, ss. 41-63.

Öz
Lozan Antlaşması’nın Türk dış ticareti üzerinde getirmiş olduğu kısıtlamaların 1929 yılı itibariyle son bulmasıyla, Cumhuriyet idaresi dış ticarette bağımsız ve etkin kararlar almış, yine aynı yıllarda Dünya Ekonomik Buhranının sebep olduğu artan dış ticaret açığını kontrol altına alacak düzenlemeleri hayata geçirmeye çalışmıştır. En önemli tedbirlerden biri de 1931’de 1873 sayılı kanunla uygulamaya konan Kontenjan Usulü’dür. Dış ticaret üzerindeki müdahalelerle 1933’den 1938’e kadar ithalatın
yapısı değişirken, 1930’lardan itibaren Türkiye dış ticaret fazlası vermiştir. Ancak Kontenjan ve Takas Usulü, yurtiçinde gelişmekte olan ticareti ve sanayi kesimini zarara uğratmıştır. İthalatı yapılan hammaddelerin kısıtlanmasının yanı sıra usuldeki aksaklıklar, üretimin azalması sonucunu doğurmuş, oluşan belirsizlik ortamı, ticari faaliyetlerin aksamasına sebep olmuştur.

Çalışmanın amacı; 1930’lu yıllarda dış ticaret üzerindeki korumacı tedbirlerden Kontenjan ve Takas Usulü’nün, iç piyasada ticaretten sanayiye her türlü iktisadi kesim üzerindeki etkilerinin incelenmesidir.

Anahtar Kelimeler: Kontenjan ve Takas Usulü, Müdahale, Dış Ticaret, Korumacılık.

Quota Procedure in Foreign Trade Control and Its Impact on the Domestic Economy
Abstract
The Republican administration had taken independent and effective decisions in foreign trade since the restrictions imposed by the Treaty of Lausanne on Turkish foreign trade ended in 1929. In the same years, the government tried to implement regulations that would control the increasing foreign trade deficit caused by the Great Depression. One of the most important measures had been the Quota and Barter Procedure, which was put into effect in 1931 with the law numbered 1873. While the structure of imports changed from 1933 to 1938 as a result of the foreign trade interventions, Turkey had had foreign trade surpluses since the 1930s. However, this method damaged the developing trade and industry sectors in the country. In addition to the restriction on imported raw materials, the disruptions in the procedure reduced production.

The objective of the study is to investigate how the various economic sectors were affected by the Quota and Barter Procedure, one of the protectionist and restrictive policies on international commerce in the 1930s.

Keywords: Quota and Barter Procedure, Intervention, Foreign Trade, Protectionism.